Devirdaim Pompası Nedir?

Devirdaim pompası, içten yanmalı motorlarda kullanılan ve soğutma sıvısını (genellikle antifriz-su karışımı) motor bloğu ile radyatör arasında dolaştırarak motorun sıcaklık dengesini sağlayan bir bileşendir. İngilizce’de “water pump” olarak da bilinir. Araç çalıştığı anda devreye girer ve motorun aşırı ısınmasını engellemek üzere sıvıyı sistem içerisinde sürekli sirküle eder. Pompa, genellikle motorun ön kısmına, triger kayışı veya yardımcı kayışla tahrik edilen bir yapıya monte edilir. Mekanik olan tipleri en yaygın olanıdır ancak bazı modern araçlarda elektrikli devirdaim pompalar da kullanılmaktadır.

Devirdaim Pompası Ne İşe Yarar?

Motor çalışırken yanma süreci yüksek miktarda ısı üretir. Bu ısının belirli bir seviyede tutulması gerekir; aksi takdirde motor parçaları genleşir, aşınır ve ciddi hasar görebilir. Devirdaim pompasının görevi, soğutma sıvısını motor kanallarından geçirerek ısınan sıvıyı radyatöre taşımak, burada soğutulmuş sıvıyı tekrar motora göndermektir. Bu döngü, motor çalıştığı sürece devam eder. Pompanın düzgün çalışması şu faydaları sağlar:

• Motorun çalışma sıcaklığı optimum seviyede tutulur.

• Yakıt verimliliği artar, çünkü aşırı ısınma motorun verimini düşürür.

• Motor yağı daha uzun ömürlü olur çünkü yağın ısısı da kontrol altında kalır.

• Conta, piston, silindir kapağı gibi kritik motor bileşenlerinin ömrü uzar.

Devirdaim Pompası Hangi Durumlarda Arızalanır?

Devirdaim pompaları zamanla yıpranabilen ve kullanım koşullarına bağlı olarak çeşitli arızalara açık parçalardır. Arızaların en yaygın nedenleri şunlardır:

• Rulman aşınması: Pompa milini döndüren rulmanlar zamanla aşınır ve gürültülü çalışmaya başlar. Bu durum hem sesli çalışmaya hem de pompanın işlevini kaybetmesine neden olabilir.

• Contadan sızdırma: Pompanın bağlantı noktalarındaki contalar zamanla sertleşir veya çatlar. Bu da motor soğutma sıvısının dışarı sızmasına neden olur.

• Mil sızdırmazlığının bozulması: Pompa milinde bulunan salmastra veya keçeler zamanla işlevini yitirir ve soğutma sıvısı pompanın içinden dışarıya kaçabilir.

• Paslanma veya kireçlenme: Kalitesiz antifriz kullanımı ya da sistemin bakımsızlığı nedeniyle pompa içindeki metal yüzeylerde pas ve tortu birikir, bu da pompanın verimini düşürür.

• Triger kayışı problemleri: Triger kayışı gevşekse veya kopmuşsa, kayışla çalışan pompa da devre dışı kalır ve soğutma döngüsü durur.

Devirdaim Pompası Arızalandığında Ne Gibi Belirtiler Ortaya Çıkar?

Bir devirdaim pompasının arızalandığını gösteren bazı belirgin işaretler şunlardır:

1. Araç hararet yapar: Motor sıcaklık göstergesi normalin üzerine çıkar, hatta hararet lambası yanabilir.

2. Soğutma sıvısı eksilir: Radyatör veya genleşme kabında sürekli su/antifriz kaybı gözlemlenir.

3. Alt kısımda sıvı birikmesi: Motor altından yeşil, kırmızı ya da turuncu renkte sıvı damlamaları varsa, bu pompa sızıntısına işaret edebilir.

4. Sesli çalışma: Pompadan gelen uğultu, hırıltı veya ötme sesi genellikle rulman arızasını gösterir.

5. Radyatör hortumları sertleşir: Sıvı sirkülasyonu sağlanamadığı için sistemde basınç artar ve hortumlar şişebilir.

6. Isınmayan kalorifer: Arızalı devirdaim pompası, ısınan suyu dolaştıramadığı için aracın iç ısıtması (kalorifer) da etkilenebilir.

Devirdaim Pompası Arızalanırsa Ne Yapılır?

Öncelikle araç çalıştırılmadan önce sıvı seviyesi ve sızıntı belirtileri kontrol edilmelidir. Eğer pompa arızalıysa genellikle tamir edilmektense değiştirilir. Çünkü içindeki hareketli parçalar ve contalar zamanla aşınır ve pompanın onarımı hem zor hem de kalıcı değildir. Pompa değişimi sırasında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

• Soğutma suyu tamamen boşaltılır.

• Pompanın bağlı olduğu kayışlar (triger veya V kayışı) sökülür.

• Yeni pompa takılırken conta yüzeyi temizlenmeli ve yeni conta mutlaka kullanılmalıdır.

• Sisteme uygun oranlı antifriz-su karışımı konulmalı ve hava alma işlemi yapılmalıdır.

Bu işlemler ustalık gerektirdiği için deneyimli bir servis tarafından yapılması önerilir.

Devirdaim Pompasının Ömrü Ne Kadardır?

Ortalama bir devirdaim pompasının ömrü 80.000 ile 120.000 kilometre arasındadır. Ancak bu süre, antifriz kalitesi, aracın kullanım şekli, iklim koşulları ve bakım düzenine göre değişebilir. Triger setiyle birlikte çalışan pompalarda, triger değişim aralığı geldiğinde pompanın da değiştirilmesi önerilir. Böylece hem sistemdeki risk azaltılır hem de işçilikten tasarruf sağlanır.

Arızaları Önlemek İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Periyodik bakım aksatılmamalıdır.

• 2 yılda bir ya da 60.000 km’de bir antifriz değişimi yapılmalıdır.

• Antifriz seviyesi düzenli kontrol edilmelidir.

• Radyatör ve hortum sisteminde tıkanıklık veya pas oluşumu varsa temizlenmelidir.

• Motor harareti göstergesi sürüş sırasında izlenmeli, olağan dışı yükselmelerde hemen araca müdahale edilmelidir.

Devirdaim pompası, motorun soğutma sisteminde kritik bir rol oynar. Küçük ve görünmeyen bir parça olmasına rağmen, görevini yapmadığında motorun kısa sürede aşırı ısınmasına ve çok daha büyük maliyetli arızalara neden olabilir. Bu nedenle belirtiler gözlemlendiğinde gecikmeden bir uzmana başvurulmalı, periyodik kontroller asla ihmal edilmemelidir. Özellikle triger setiyle birlikte çalışan pompalarda zamanında değişim, aracın genel sağlığı açısından hayati önem taşır.